آموزش: راههای پیشگیری و درمان پدیکلوزیس(شپش سر) چیست؟

شپش سر  نوعی حشره انگلی است که برروی سر، مژه و ابروها یافت می شود. شپش سر روزانه چندین بار از خون انسان استفاده کرده و نزدیک جمجمه انسان زندگی می نماید. هرچند شپش سر مشکلی خطرناک نیست، اما می تواند باعث خارش شدید و غیرقابل تحمل شود. برخلاف شپش بدن، شپش سر بعنوان عاملی ...

شپش سر
شپش سر  نوعی حشره انگلی است که برروی سر، مژه و ابروها یافت می شود. شپش سر روزانه چندین بار از خون انسان استفاده کرده و نزدیک جمجمه انسان زندگی می نماید. هرچند شپش سر مشکلی خطرناک نیست، اما می تواند باعث خارش شدید و غیرقابل تحمل شود. برخلاف شپش بدن، شپش سر بعنوان عاملی برای انتقال بیماری ها از فردی به فردی دیگر، شناخته نشده است. شپش سر از طریق ارتباط نزدیک فرد با سایر افراد انتقال می یابد. آلوده بودن به شپش سر به این معنی نیست که فرد آلوده بهداشت را رعایت نکرده و یا زندگی آلوده ای دارد. بعضی از افراد در اثر خاریدن زیاد سر دچار عفونت پوستی می شوند. آنتی هیستامین ها به کاهش خارش کمک می نمایند.
دلایل ابتلا به شپش سر
شپش سر، موی برروی سر را آلوده می کند. تخم های کوچک شپش برروی سر شبیه به تکه های شوره سر بنظر می رسند، اما بجای ریختن از روی سر، صحیح و سالم برجای خود باقی می مانند. شپش سر تا 30 روز برروی بدن انسان زنده می ماند. تخم های این حشره بیشتر از 2 هفته برروی سر زنده می مانند. شپش سر به راحتی پخش شده و شیوع آنها بین کودکان مدرسه رو بیشتر می باشد. شپش سر در نواحی شلوغ شایع تر می باشد.
امکان ابتلا به شپش سر در صورت موارد زیر ممکن می باشد:
•    تماس نزدیک با فرد آلوده به شپش
•    تماس با لباس و یا رختخواب فرد آلوده به شپش
•    استفاده از کلاه، حوله، شانه، روسری و مقنعه فرد آلوده به شپش
علایم ابتلا به شپش سر شامل:
•    خارش شدید و آزاردهنده سر
•    برجستگی های کوچک و قرمز برروی سر، گردن و شانه ها (برآمدگی ها ممکن است پوسته پوسته شده و یا ترشح داشته باشند)
•    ذره های سفید (تخم ها) برروی پایه ی موها که بسختی کنده می شوند
چگونه شپش سر مشخص می شود؟
دیدن شپش سر ممکن ات سخت باشد. نیاز به نگاه از نزدیک برای تشخیص آن می باشد. بعد از پوشیدن دستکش سر فردیکه فکر می کنید آلوده هست را زیر نور نگاه نمایید. نور خورشید و یا نور قوی درون خانه برای تشخیص شپش برروی سر مناسب است. استفاده از ذره بین کمکی بسیار بزرگ می باشد. درصورت یافت شپش برروی سر خود و یا کودکتان سریعا میبایست نسبت به درمان شپش اقدام نمایید.
درمان شپش موی سر
لوسیون ها و شامپو های حاوی 1 درصد پرمترین اغلب بخوبی اثر می کنند. مواد حاوی این دارو را می توان بدون نسخه پزشک تهیه نمود. اگر این محصولات اثر نکردند، پزشک برای شما داروهایی با قدرت بیشتر تجویز می نماید. همیشه داروها را دقیقا به همان شکل که تجویز می شوند مصرف نمایید. مصرف داروها به اشتباه و یا با مقدار زیاد باعث بوجود آمدن عوارض جانبی می شود. برای مصرف شامپوهای دارویی موارد زیر را رعایت نمایید:
•    سرتان را با آب شسته و خشک کنید
•    دارو را برروی مو و پوست سرتان بمالید
•    10 دقیقه صبر نموده و سپس آنرا بشویید
•    8 تا 12 ساعت بعد سرتان را برای موجود بودن شپش بررسی نمایید
•    اگر شپش فعال یافتید با پزشکتان برای درمانی دیگر مشورت نمایید
همچنین شما میبایست از شر تخم های شپش ها نیز خلاص شوید، بهمین منظور:
•    از محصولاتیکه به برداشتن تخم ها کمک کرده و باعث شل تر شدن آنها می شوند استفاده نمایید. بعضی از محصولات شستشوی ظرف به حل شدن چسب تخم ها کمک می نماید.
•    تخم های شپش را با شانه های ریز از سرتان جداکنید. قبل از استفاده از شانه های ریز، از روغن زیتون برروی سر استفاده کنید، اینکار به برداشتن راحت تر تخم ها کمک می کند.
•    شانه های آهنی با تیغه های ریز بسیار محکم تر و بهتر از شانه های پلاستیکی می باشند.
•    این کار را 7 یا 10 روز بعد نیز تکرار نمایید.
زمانیکه شپش را درمان می نمایید، همه لباس ها و ملحفه های خود را در آب داغ و بهمراه پاک کننده ها بشویید. اینکار نتنها به فرآیند درمان کمک می نماید، بلکه جلوی انتقال شپش سر به سایرین را نیز می گیرد. از پزشک خود بخواهید تا کسانیکه با شما در یکجا می خوابند و لوازم مشترکی دارند نیز بمنظور نیاز به درمان برای شپش بررسی نمایند.
پیشگیری از آلوده شدن به شپش
هیچگاه با افراد مبتلا به شپش شانه، برس، گیره سر، کلاه، رختخواب، حوله و یا لباستان را مشترک نشوید. اگر فرزندتان دچار شپش شده، مطمئن مسئولین مدرسه را درجریان گزارید تا هم سایر کودکان آلوده را پیدا کرده و هم در مدت آلوده بودن فرزندتان وی به مدرسه مراجعه ننماید. همچنین در صورت نیاز مدرسه باید محیط های آلوده شده را نیز تمیز نماید
محمدرضا اشرفی-کارشناس آموزش سلامت-مرکز بهداشت شهرستان میبد
برای انتقال بیماری ها از فردی به فردی دیگر، شناخته نشده است. شپش سر از طریق ارتباط نزدیک فرد با سایر افراد انتقال می یابد. آلوده بودن به شپش سر به این معنی نیست که فرد آلوده بهداشت را رعایت نکرده و یا زندگی آلوده ای دارد. بعضی از افراد در اثر خاریدن زیاد سر دچار عفونت پوستی می شوند. آنتی هیستامین ها به کاهش خارش کمک می نمایند.
دلایل ابتلا به شپش سر
شپش سر، موی برروی سر را آلوده می کند. تخم های کوچک شپش برروی سر شبیه به تکه های شوره سر بنظر می رسند، اما بجای ریختن از روی سر، صحیح و سالم برجای خود باقی می مانند. شپش سر تا 30 روز برروی بدن انسان زنده می ماند. تخم های این حشره بیشتر از 2 هفته برروی سر زنده می مانند. شپش سر به راحتی پخش شده و شیوع آنها بین کودکان مدرسه رو بیشتر می باشد. شپش سر در نواحی شلوغ شایع تر می باشد.
امکان ابتلا به شپش سر در صورت موارد زیر ممکن می باشد:
•    تماس نزدیک با فرد آلوده به شپش
•    تماس با لباس و یا رختخواب فرد آلوده به شپش
•    استفاده از کلاه، حوله، شانه، روسری و مقنعه فرد آلوده به شپش
علایم ابتلا به شپش سر شامل:
•    خارش شدید و آزاردهنده سر
•    برجستگی های کوچک و قرمز برروی سر، گردن و شانه ها (برآمدگی ها ممکن است پوسته پوسته شده و یا ترشح داشته باشند)
•    ذره های سفید (تخم ها) برروی پایه ی موها که بسختی کنده می شوند
چگونه شپش سر مشخص می شود؟
دیدن شپش سر ممکن ات سخت باشد. نیاز به نگاه از نزدیک برای تشخیص آن می باشد. بعد از پوشیدن دستکش سر فردیکه فکر می کنید آلوده هست را زیر نور نگاه نمایید. نور خورشید و یا نور قوی درون خانه برای تشخیص شپش برروی سر مناسب است. استفاده از ذره بین کمکی بسیار بزرگ می باشد. درصورت یافت شپش برروی سر خود و یا کودکتان سریعا میبایست نسبت به درمان شپش اقدام نمایید.
درمان شپش موی سر
لوسیون ها و شامپو های حاوی 1 درصد پرمترین اغلب بخوبی اثر می کنند. مواد حاوی این دارو را می توان بدون نسخه پزشک تهیه نمود. اگر این محصولات اثر نکردند، پزشک برای شما داروهایی با قدرت بیشتر تجویز می نماید. همیشه داروها را دقیقا به همان شکل که تجویز می شوند مصرف نمایید. مصرف داروها به اشتباه و یا با مقدار زیاد باعث بوجود آمدن عوارض جانبی می شود. برای مصرف شامپوهای دارویی موارد زیر را رعایت نمایید:
•    سرتان را با آب شسته و خشک کنید
•    دارو را برروی مو و پوست سرتان بمالید
•    10 دقیقه صبر نموده و سپس آنرا بشویید
•    8 تا 12 ساعت بعد سرتان را برای موجود بودن شپش بررسی نمایید
•    اگر شپش فعال یافتید با پزشکتان برای درمانی دیگر مشورت نمایید
همچنین شما میبایست از شر تخم های شپش ها نیز خلاص شوید، بهمین منظور:
•    از محصولاتیکه به برداشتن تخم ها کمک کرده و باعث شل تر شدن آنها می شوند استفاده نمایید. بعضی از محصولات شستشوی ظرف به حل شدن چسب تخم ها کمک می نماید.
•    تخم های شپش را با شانه های ریز از سرتان جداکنید. قبل از استفاده از شانه های ریز، از روغن زیتون برروی سر استفاده کنید، اینکار به برداشتن راحت تر تخم ها کمک می کند.
•    شانه های آهنی با تیغه های ریز بسیار محکم تر و بهتر از شانه های پلاستیکی می باشند.
•    این کار را 7 یا 10 روز بعد نیز تکرار نمایید.
زمانیکه شپش را درمان می نمایید، همه لباس ها و ملحفه های خود را در آب داغ و بهمراه پاک کننده ها بشویید. اینکار نتنها به فرآیند درمان کمک می نماید، بلکه جلوی انتقال شپش سر به سایرین را نیز می گیرد. از پزشک خود بخواهید تا کسانیکه با شما در یکجا می خوابند و لوازم مشترکی دارند نیز بمنظور نیاز به درمان برای شپش بررسی نمایند.
پیشگیری از آلوده شدن به شپش
هیچگاه با افراد مبتلا به شپش شانه، برس، گیره سر، کلاه، رختخواب، حوله و یا لباستان را مشترک نشوید. اگر فرزندتان دچار شپش شده، مطمئن مسئولین مدرسه را درجریان گزارید تا هم سایر کودکان آلوده را پیدا کرده و هم در مدت آلوده بودن فرزندتان وی به مدرسه مراجعه ننماید. همچنین در صورت نیاز مدرسه باید محیط های آلوده شده را نیز تمیز نماید
محمدرضا اشرفی-کارشناس آموزش سلامت-مرکز بهداشت شهرستان میبد